Tennis wordt op een breed scala van baansoorten gespeeld, zoals gravel, (kunst-)gras en hardcourt. Spelers komen op een bij hun speelstijl passende baansoort vaak het best tot hun recht, zoals bijvoorbeeld een serve- en volleyspeler of dwingende baselijnspeler op snelle baansoorten en een verdedigende baselijnspeler op langzame baansoorten. De tennisschoenen van de speler dienen te worden afgestemd op de kenmerken van de baan, om het blessurerisico zo klein mogelijk te houden en de prestatie te optimaliseren.
Bewegingen bij tennis bestaan onder andere uit springen, draaien, glijden, starten en stoppen. Hierbij wordt grote kracht uitgeoefend op de voet, het onderbeen en de knie. Indien een speler een halve meter opspringt om een smash te slaan, komt de belasting bij het landen overeen met een belasting van vier keer het lichaamsgewicht! Bij deze uitgave van de tennis tips gaan we nader in op tennisbaansoorten en tennisschoenen, gerelateerd aan het risico van blessures.
Speeloppervlak en tennisschoenen
De verschillende baanoppervlakten beïnvloeden de kans op een blessure in meer of mindere mate. Het blijkt uit onderzoek dat de wrijving van de baan, en daarmee het vermogen om op de baan te glijden, belangrijker is dan de schokabsorptie van de baan. Zo treden bij gelijke schokabsorberende kenmerken er duidelijk minder blessures op bij het spelen op banen die enig glijden toelaten (gravel) dan bij het spelen op banen waar glijden niet tot nauwelijks mogelijk is (hardcourt). Een mogelijke verklaring is dat glijden resulteert in een langere remweg en daardoor een lagere piekbelasting (Zie Figuur 1).
Verder blijkt uit onderzoek van de ATP (Association of Tennis Professionals) in 1995 dat de spelers tijdens het spelen op hardcourt vaker om een behandeling door de fysiotherapeut vroegen (0,42 behandelingen per wedstrijd) dan tijdens het spelen op gras (0,37 behandelingen per wedstrijd) of op gravel (0,20). Anders uitgedrukt: het risico op het nodig hebben van een medische behandeling was 2,3 keer zo groot op hardcourt in vergelijking tot gravel, en 1,2 keer zo groot op hardcourt in vergelijking tot gras. Hoewel een medische behandeling nog geen blessure is, zegt dit wel iets over de belasting die door de speler op de verschillende baanoppervlakten wordt ervaren. Ook wijst dit erop dat de mogelijkheid om te glijden op gravel belangrijker is dan het schokabsorberende effect van gras om blessures te voorkomen.
Tips voor het kopen van de juiste tennisschoenen
Behalve het baanoppervlak is ook de keuze van de tennisschoenen belangrijk om blessures te helpen voorkomen. Belangrijke kenmerken van tennisschoenen zijn schokabsorptie, stabiliteit, stijfheid en het profiel van de zool. Hieronder enkele tips om je te helpen de juiste tennisschoenen uit te kiezen.
Schokabsorptie
De tennisschoenen moeten zo gemaakt zijn dat deze zowel in staat zijn landingen op de hiel, op de bal van de voet als op de binnen- en buitenzijde van de voet op te vangen. Dit verkrijgt men door een tussenzool te gebruiken met zowel voldoende schokabsorptie als duurzaamheid.
Stabiliteit
Tennissers hebben tennisschoenen nodig met voldoende zijwaartse stabiliteit. De voet moet niet te veel naar binnen, maar ook niet te veel naar buiten kantelen. Een stevige hielkap helpt de hiel te stabiliseren en zodoende overmatig naar binnen of buiten kantelen voorkomen. Ook helpt een hielkap de snelheid van het naar binnen kantelen van de voet te verminderen. Een schoen met een stevig bovenwerk en een solide vetersysteem voorkomt overmatig naar buiten kantelen (voorkomen van enkelbandletsels!). Een stevig bovenwerk wordt onder andere verkregen door voldoende zadels in de schoen. Zadels zijn niet-rekbare baleinen die de schoen in de breedterichting ter hoogte van de wreef stabiliteit geven.
Stug of soepel
Tennisschoenen mogen niet te soepel, maar ook niet te stug zijn. Te soepele tennisschoenen kunnen leiden tot pijnklachten van de wreef van de voet, terwijl bij te stugge tennisschoenen vooral problemen bij de tenen, enkels en knieën optreden. De te soepele tennisschoen laat vaak te veel en de te stugge tennisschoen te weinig naar buiten kantelen van de voet toe.
De zool
Hoewel de wrijvingscoëfficiënt van de baan belangrijker is dan die van de schoen, is één van de belangrijkste tips nog steeds het kiezen van de juiste zool.
Het meest populaire ontwerp van de tenniszool is het visgraatpatroon (Figuur 2 – tweede van links). Hoe meer geprononceerd de dwarse patronen, hoe stroever de tennisschoen. Tijdens het spelen op bijvoorbeeld indoortapijt dienen tennisschoenen met een gladder patroon gedragen te worden, zodat de schoenen goed kunnen draaien op de ondergrond (Figuur 2 – geheel links).
(Kunst-)Gras is veelal glad, zodat nopjes onder de schoen voor extra grip kunnen zorgen (Figuur 2 – tweede van rechts). Op hardcourt banen wordt vaak gebruik gemaakt van een combinatie van nopjes en een visgraatpatroon (Figuur 2 – geheel rechts). De keuze kan tevens beïnvloed worden door leeftijd, kracht, lengte en niveau van de speler, waarbij de jongere, sterkere, zwaardere en langere speler met een aanvallend spel in het algemeen voor meer grip zal kiezen. Daar iedere baansoort een andere zool vereist dient een wedstrijdtennisser in het algemeen over meerdere tennisschoenen te beschikken.
Praktische tennis tips voor het kiezen van ideale tennisschoenen
- De tennisschoenen dienen direct te passen en comfortabel te zitten. Tennisschoenen hoeven niet eerst ingelopen te worden voordat ze goed zitten.
- Pas beide tennisschoenen aan en loop een minuutje in de winkel rond. Strek je in je verbeelding uit voor een bal en stop plotseling, alsof je een dropshot moet slaan. De voet moet niet bewegen in de schoen.
- Draag de sokken die je normaal tijdens het spelen ook zou dragen als je de tennisschoen past, vooral indien je normaliter wat dikkere tennissokken draagt.
- De tenen moeten volledig gestrekt kunnen worden wanneer je staat.
- De hielpartij moet de hiel nauw omsluiten en moet stevig zijn, om zijwaartse bewegingen van de voet tegen te gaan.
- De tussenzool moet goede schokabsorberende eigenschappen hebben en stevig zijn.
- Controleer het buigpunt van de schoen. Houd met de ene hand de schoen stevig vast rond de hiel en duw met de andere hand de tenen omhoog. De tennisschoen moet buigen ter hoogte van de bal van de voet (het natuurlijke buigpunt) en niet rond de middenvoet.
- Het bovenwerk moet stevig zijn om zijwaartse bewegingen te beperken.
- Dubbele vetering stelt spelers ertoe in staat om een deel van de schoen strakker of losser vast te maken, zonder dat dit het andere deel van de schoen beïnvloedt. Dit is vooral nuttig voor spelers met een opvallend hoge of juist lage wreef en voor spelers met chronische voetklachten.
- Ondersteuning van het gewelf aan de binnenkant van de voet kan individueel aangepast worden (individuele supplementen).
- Draag op zachte, gladde oppervlakken zoals gravel schoenen met een zachtere slijtzool voor meer grip. Kies een visgraatprofiel; dit voorkomt dat gravel onder de schoen blijft plakken.
- Draag tennisschoenen met een goede schokabsorberende tussenzool op hardcourt.
- Kies op indoortapijt tennisschoen met een gladder profiel dan op gravel voor het draaien en wenden.
- Er zijn speciale (kunst-)grasschoenen te koop met kleine nopjes onder de schoen om uitglijden te voorkomen.
Voor tips op vrijwel elk gebied –mentaal, strategie, psychologie– is Slim Tennis een ware kennisbank. Kijk gerust eens rond en leer van de tennistips op deze site.