Negatieve gedachten zijn je grootste vijand (Tennistip nr. 23)

Een punt verliezen, vooral door een ongedwongen fout, is een van de meest frustrerende aspecten van tennis. Het kan gevoelens van teleurstelling, boosheid, wanhoop, en zelftwijfel veroorzaken. Elk moment loop je het risico in dat vicieuze cirkel te vervallen waarin je gaat nadenken wat had kunnen gebeuren als je dat vorige punt had gewonnen. Zulke negatieve gedachten zijn altijd een val.

Ze helpen je niet. Wat de score ook is, het beste wat je kunt doen is het voorgaande punt loslaten en concentreren op het volgende punt. Maar ja, makkelijker gezegd dan gedaan. Toch, met een stukje bewustwording en een Slim Tennis tip kun je leren om je concentratie bij één punt te houden. Hieronder eerst een verhaal over mijn eigen bewustwordingsproces.

Negatieve gedachten hangen nauw samen met prestatiedruk

Vroeger, toen ik toernooien en competitie speelde, was winnen heel belangrijk voor me. Ik weet niet meer zo goed waarom en hoe, maar bij elke wedstrijd lukte het me toen om een grote druk op mezelf te zetten. Prestatiedruk die bij elke ongedwongen fout een emotionele uitbarsting bij me veroorzaakte.

Op een gegeven moment kwam er een periode in mijn leven waarin tennis een lagere prioriteit had en ik dus nauwelijks speelde. Dus geen toernooien en geen competitie. Na 2-3 jaar begon ik weer onrustig te worden bij het kijken naar tenniswedstrijden op TV. Ik besefte me hoe gek ik eigenlijk ben op het spelletje en besloot weer regelmatig te gaan spelen.

Kort erna schreef ik me in voor een toernooi. De eerste twee wedstrijden van dat toernooi zijn al vervaagd uit mijn geheugen. De derde wedstrijd, kwartfinale, niet. Ik speelde tegen een jonge categorie-3 speler van 19 jaar en ik zag vanaf het begin dat hij eigenlijk meer in zijn spel had dan ik. Ik weet nog dat ik de hele wedstrijd zijn forehand bewonderde.

Tegelijkertijd viel het me op dat hij bij het missen van een makkelijke bal nog lang erna bleef praten tegen zichzelf. Zelfs na de wedstrijd had hij het over specifieke missers en hoe bepalend ze waren voor de wedstrijd. Ik won 6-3 6-2.

Mijn bewustwording

De reden waarom deze wedstrijd me zo goed is bijgebleven is omdat het een bewustwording voor me was. Ik herkende mezelf heel erg in die jonge speler. Vroeger maakte ik me ook altijd zo druk om verloren punten die ik als ‘kansen’ zag, alsof ze zo bepalend waren voor een wedstrijd.

Ik vroeg me toen ook bewust af waarom ik dat gedrag in deze wedstrijd zelf niet vertoonde!? Toen besefte ik dat ik me geen moment zorgen had gemaakt over het verliezen van deze wedstrijd. Ik hoefde mezelf niks te bewijzen. Dit was mijn eerste toernooi na zoveel tijd. Niemand wist dat ik een toernooi speelde. En niemand die ik kende kwam kijken naar mijn wedstrijd. Kortom, er was helemaal geen druk. Ik genoot letterlijk van elk moment. En ik kan me herinneren dat het volgende door mijn hoofd ging elke keer na een makkelijke misser: “oh, ik heb zo zin om zo’n punt weer te spelen, om ‘m dan wel goed te slaan.” En ik ging weer gefocust en gemotiveerd aan de baseline staan.

Mijn bewustwording: hoe geweldig zou het zijn om zo vrij en in het moment te kunnen spelen zelfs als de wedstrijd wél voor me belangrijk is? En als alle mensen die belangrijk voor me zijn, toekijken? Dat was het doel dat ik toen voor mezelf had gesteld. Nu kan ik met plezier zeggen dat vrijwel elke wedstrijd die ik speel zó vrij en zó relaxed is.

Word bewust van je negatieve gedachten

Wil jij ook in staat zijn om die negatieve gedachten los te laten en vrijuit te spelen? Doe dan het volgende als voorbereiding op je eerstvolgende wedstrijd:

1. Vraag je af hoe belangrijk die wedstrijd voor je is en waarom!
2. Besef dat één enkel punt het resultaat van een wedstrijd nooit kan bepalen (tenzij het een matchpoint betreft natuurlijk). Het heeft dus helemaal geen zin om stil te blijven staan bij één misser.
3. Als laatste, besef dat zelfs topspelers punten, games, en sets verliezen. Ze missen zelfs makkelijke ballen! Accepteer dat jij ook fouten zal maken en punten zal verliezen in elke partij.

Train mentaal met rituelen

Ben je eenmaal bewust geworden van je negatieve gedachten? Tijd om voor jezelf een ritueel te creëren dat je gaat helpen om te focussen en mentaal snel te herstellen na een misser. Dat ritueel zul je vervolgens wel regelmatig moeten trainen.

Als tip geef ik je mijn ritueel mee dat me helpt om negatieve gedachten te overwinnen:

1. Een glimlach. Deze helpt me om te ontspannen.
2. “Alright” of “okay” (meestal niet hardop uitgesproken). Hiermee herinner ik mezelf dat ik deze misser direct moet accepteren.
3. “Let’s play man, let’s play” (meestal wél hardop uitgesproken). Dit associeer ik met mijn beste spel. Dit zeg ik namelijk constant tussen de punten door als het wel lekker gaat.
4. Uitspreken (niet hardop) van de stand in de game waarnaar ik streef, na het spelen van de eerstvolgende punt. Dus bij nadeel zou dat zijn: “Deuce, let’s get to deuce.” Hiermee houd ik mijn aandacht bij één punt, en denk ik niet verder dan dat.
5. Mezelf inbeelden hoe ik het volgende punt een mooie degelijke service of een dwingende return sla. Dit helpt me om te concentreren op wat nu moet gebeuren.

Voel je vrij om iets van mijn ritueel over te nemen. Maar zorg er in ieder geval voor dat het een ritueel wordt, iets wat je altijd op dezelfde manier doet. En probeer zowel zelfspraak als visualisaties in je ritueel te gebruiken.

Met dat stukje besef en je nieuwe ritueel zal een ongedwongen fout je nooit meer uit je ritme halen. Je zal simpelweg je ratio geen moment de kans geven om je in een negatieve gedachtepatroon te trekken.

Help me om deze tennis tip te verbeteren. Plaats een reactie hieronder.

Iedere tennistip op deze website helpt je een stukje sterker en beter te worden op de tennisbaan. Heb je meer hulp nodig, probeer dan een coaching sessie of een tennisles bij mij. Of lees anders mijn boek The Mental Habits of Winners. Het bevat een stappenplan naar mentale kracht en weerbaarheid bij tennis.