Wat is momentum en waarom is het belangrijk?

Heb je mensen wel eens horen praten over momentum in tenniswedstrijden? En vroeg je je af “maar wat is momentum nou precies?” Momentum wordt in de sportpsychologie gedefinieerd als een verschuiving in de flow van een wedstrijd waarbij de percepties van de spelers worden beïnvloed. En daarbij soms zelfs de uitkomst van de wedstrijd.

Het momentum kan zowel positief als negatief zijn. Als een speler een positief momentum heeft lijkt bijna alles goed te gaan. Aces wisselen zich af met geweldige winners. Motivatie en zelfvertrouwen stijgen hierbij en zelfs de concentratie gaat omhoog. Het tegenovergestelde is van kracht tijdens een negatief momentum. Onnodige fouten blijven maar komen en negatieve gedachten hebben de overhand.

Of het momentum aan de juiste kant ligt kan van grote invloed zijn op het wedstrijdverloop. Echter kan dit soms ook zo omkeren. Een verschuiving van het momentum kan veroorzaakt worden door één specifiek punt of een gebeurtenis.

Wat is een momentum verschuiving

Een van die verschuivingen die ik me goed kan herinneren, was te zien tijdens de wedstrijd tussen Roger Federer en Gaël Monfils in de kwartfinale van de US Open van 2014. Federer stond twee sets tegen één achter en kreeg in de vierde set op 5-4 twee wedstrijdpunten tegen op eigen service. Ondanks de bijna onmogelijke positie waar Federer in zat heeft hij zich op uitzonderlijke wijze terug kunnen vechten in de wedstrijd. Hij viel aan op de wedstrijdpunten tegen en overleefde hierdoor de vierde set. De omslag op de twee wedstrijdpunten van Monfils is een duidelijk voorbeeld waarbij Federer het momentum van Monfils in de wedstrijd overnam. Federer’s zelfvertrouwen was weer terug en Monfils klapte volledig in. Federer heeft het hoge niveau vast weten te houden en won op overtuigende wijze de vijfde en beslissende set.

Federer nam het momentum van Monfils over door aan te vallen. Op dat moment veranderde Federer even van tactiek en verraste hij Monfils. Hierdoor gaf hij geen enkele kans weg aan Monfils. Dit is een goede manier om een omkeer uit te lokken wanneer je het positieve momentum over wilt nemen in de wedstrijd. Echter zijn er natuurlijk ook vele andere tactieken die je helpen het negatieve momentum om te draaien in het positieve. Hieronder een aantal tips:

• Blijf positief denken.
• Wacht niet tot er iets gebeurt maar kom zelf tot actie.
• Analyseer je eigen tactiek en verander wat niet effectief is.
• Doe het rustig aan tussen de punten door. Dit geeft je de tijd om na te denken over je tactiek, maar kan je tegenstander ook uit het ritme halen.
• Probeer de tactiek van je tegenstander te ontdekken en speel hierop in.
• Zorg ervoor dat de lichaamstaal die je uitstraalt positief is.
• Besef dat de score bij tennis je constant een kans geeft om het momentum terug te pakken. Na een makkelijke verloren return-game, kun je gaan zitten en daarna zelf serveren.
• Wees alert op mentaal zwakke momenten van de tegenstander. Dit zijn kansen om je eigen focus en intensiteit te verhogen en zo het momentum makkelijker terug te pakken.
• Geef de hoop nooit op!

Vasthouden vergt iets anders!

Kun jij je ook een moment in een wedstrijd herinneren waarop jij een positief momentum had, net als Federer in de vijfde set van de hierboven genoemde wedstrijd? En lukte het je ook om dit vast te houden? Dit is vaak waar het lastig wordt en waar spelers vaak de mist mee in gaan. Er zijn veel spelers die belangrijke lange rally’s weten te winnen. Maar het punt erna weer verliezen door een dubbele fout te slaan. Het momentum naar je kant toe trekken is één ding, maar het zien vast te houden een tweede. Hieronder enkele tips om je te helpen het positieve momentum vast te houden:

• Blijf gefocust, vooral op mogelijke omslagpunten zoals aan het begin van een game of set en aan het eind van een set.
• Houd vast aan het spel dat je heeft gebracht waar je op dat moment bent.
• Zorg ervoor dat je blijft vechten en initiatief neemt, ook al sta je voor. Hierdoor zorg je ervoor dat je tegenstander geen kans krijgt om het momentum van je over te nemen.
• Houd het tempo van de wedstrijd hoog, houd de rustmomenten beperkt.
• Enkele fouten maken mag. Het gaat erom dat je hier niet negatief op reageert maar positief blijft en dit ook uitstraalt naar je tegenstander.
• Wees alert op een tactiekverandering van je tegenstander zodat je hier gelijk op kunt anticiperen.

Ik ben erg benieuwd naar hoe jij het momentum ervaart. Wat is momentum voor jou? Kun jij je een keer herinneren dat in één van je wedstrijden het momentum plotseling omsloeg? Deel het! Laat hieronder een reactie achter.

Wil je beter worden in het herkennen en sturen van momentum? Overweeg een Slim Tennis mental coaching sessie of tennisles!