We zijn opgegroeid luisterend naar de preken van onze ouders, coaches, vrienden en medespelers hoe we iets beter of gewoon anders kunnen doen. En we leven in een succesgeoriënteerde cultuur. Hierdoor vergelijken we onszelf vaak met anderen en twijfelen aan wat we bereikt hebben. Niet gek dat faalangst en zelfkritiek zo gewoon zijn geworden.
Sommige spelers schreeuwen het uit en gooien met hun racket. Bij andere merk je het alleen aan hangende schouders en haastige beslissingen tijdens het spelen. Maar vrijwel alle spelers vervallen wel eens in een periode (van een wedstrijd) waarin zelfkritiek de baas wordt. “Sukkel, hoe kun je dat nou missen? Dit gaat weer zo’n dag worden.”
Tips voor het tegengaan van zelfkritiek
Hoe kunnen we grip krijgen op deze kritische kant van onszelf, ook wel ego genoemd? De methode is vrij simpel. Wel zul je het regelmatig moeten oefenen voordat het een gewoonte wordt.
- Begin door te beseffen dat ego gevoed wordt door emoties. Emoties zijn bij tennis zelden een goede reflectie van de werkelijke stand van zaken. Herken en erken dat emoties je ego en je kritische-zelf voeden.
- De belangrijke volgende stap is om bewust te worden van de kritische gedachten die je op de baan produceert. En om daar vervolgens afstand van te nemen. In het begin kan het een beetje mechanisch aanvoelen, maar nadat je jezelf betrapt kritisch te zijn op de baan, stel jezelf de vraag: “Wat was ik mezelf zojuist wijs aan het maken?” Wanneer je eenmaal bewust je kritische gedachten begint te betrappen en ze objectief te observeren, zul je een keuze kunnen maken of je toestaat dat ze je prestatie naar beneden halen.
- Laat vervolgens die gedachten varen zonder erop te reageren of erop in te gaan. Deze methode is dus niet zozeer bedoeld om je negatieve gedachten te veranderen of te voorkomen (wat overigens ook nuttig kan zijn). Het doel is om die gedachten vol zelfkritiek los te laten voordat ze je in een negatieve spiraal trekken.
De sleutel van deze tennistip ligt in het beseffen dat het bewuste deel van je hersenen constant ideeën en oplossingen produceert hoe fouten te vermijden. Hoe geen dubbele fouten te slaan of hoe nervositeit weg te denken. Al dit bewuste denkactiviteit is vooral contraproductief en onnodig. Maar jammer genoeg, dat is wat je ratio doet. Je kan het moeilijk voorkomen.
Laat mindfulness tennis je doel zijn
Wat je wel kan doen, is beslissen om voortaan deze gedachten niet meer serieus te nemen. Laat ze los en maak keuzes op de baan die vooral uit je gevoel komen en je liefde voor het spel. Dat is het startpunt van mindfulness tennis.
Help me om deze tennistip te verbeteren. Plaats een reactie te hieronder.
Iedere tennistip van Slim Tennis helpt jou je tennis psychologie en strategie te verbeteren. Abonneer je op mijn nieuwsbrief en je ontvangt iedere week een nieuwe tip!
En voor concrete mindfulness opdrachten die je innerlijke tenniskracht naar boven halen, download mijn Inner Tennis app.
Dank voor je reactie Kris. Begin met aardig zijn tegen jezelf op de tennisbaan (als ook naast de baan natuurlijk). Ik heb dat voor mezelf heel lang geleden als regel geintroduceerd, wat er ook gebeurt – hoe stom de fout ook, hoe groot de afgang ook – ik zal aardig zijn tegen mezelf. Zeg letterlijk iets aardigs tegen jezelf in die momenten. Verandering begint altijd klein. Succes en groetjes, Ajdin
Misschien een goede tip, maar gemakkelijker gezegd dan gedaan. Ik slaag daar in elk geval niet in.
Vooral niet wanneer ik speel in onze eigen club. Ondanks mijn leeftijd train ik hard en neem nog steeds les. Mijn niveau is hierdoor natuurlijk veel verbeterd. Maar vreemd genoeg blijven er altijd clubleden niet van overtuigd en ik voel dat als ik met en/ of tegen hen speel. Dat wekt enorm negatieve gevoelens bij me op en ik geraak daar niet van af. Hoe maak je je hoofd leeg?
Zucht
Kris
Dit is geen tennistip… dit is een levenstip 🙂 Warme groeten, Jeroen Kratsborn (LifehackingBlog.nl)
Hoi Ajdin,
Je legt het principe heel helder uit. Waar je het over hebt is echter een persoonlijke bewustwording en groei waar je volgens mij een groot deel van je leven mee bezig moet zijn en velen van ons dit inzicht nooit zullen ervaren. Voor degene waarbij dit EGO-mechanisme door negatieve ervaringen uit het verleden is vormgegeven en je voor van alles is gaan waarschuwen. Vaak is een negatieve stem gekoppeld aan een negatieve ervaring of een oplossing die je gekozen hebt om je te beschermen tegen een dreiging bijvoorbeeld van een afkeuring van een van je ouders. Vaak een herhaald patroon in de relatie met de trainer: de trainer tevreden te stellen, zijn ‘liefde’ en aandacht te krijgen. Iets wat ook nog plaats vindt ook, veel trainers werken door het onthouden van aandacht en ‘liefdevol’ bejegenen als het even niet lukt of je bent even minder enthousiast.
Het vervelende van de emoties is dat ze als echt aan voelen en het gevoel je doet geloven dat er een serieuze dreiging voor afkeuring (verlies van status of verlies van het ontvangen van liefde)is. Om je te realiseren dat deze gevoelens niets te maken hebben met het ‘nu’ maar dat het zich allemaal in jezelf afspeelt, in je eigen hoofd en het een echo uit het verleden is. Dit kost heel veel tijd en geduld. Inzicht en reflectie zijn naast een coach/trainer nodig om dit goed uit gelegd te krijgen (en deze trainers zijn zeldzaam)
Ik vind het heel goed dat je zoekt naar een eenvoudige uitleg en eenvoudige interventies om met dit, oh zo, ingewikkelde stuk denken, om te gaan.